Wystawa zatytułowana „Archiwalia Moniuszkowskie”, prezentująca światu eksponaty pochodzące ze zbiorów Państwa Marii i Mariana Sołobodowskich, została zorganizowana dzięki współpracy z Warszawską Operą Kameralną, która na ten cel udostępniła swoją siedzibę przy Alei Solidarności 76b w Warszawie.
Kolekcję można było podziwiać od 19-tego września 2019 roku, co zbiegło się w czasie z wystawieniem spektaklu Stanisława Moniuszki – „Halki wileńskiej” w nowej inscenizacji.
Jednocześnie wystawa uświetniła obchody ustanowionego przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej Roku Moniuszkowskiego, z okazji przypadającej w 2019 roku 200. rocznicy urodzin tego wielkiego Polaka, kompozytora, pedagoga uważanego za twórcę polskiego stylu narodowego w operze i pieśni.
Wśród zgromadzonych oryginałów, znalazło się między innymi kilka książek na temat Stanisława Moniuszki, jak choćby te autorstwa Witolda Rucińskiego, pochodzące z 1948 roku opracowanie Czesława Kozietulskiego pt. „Stanisław Moniuszko. 35 pieśni na dwa głosy” czy wydane w latach 60-tych partytury arii operowych kompozytora.
Na wystawie pokazano też stare płyty winylowe z nagraniami m. in. „Litanii Ostrobramskich”, „Strasznego dworu”, ale i najnowsze wydanie tejże opery – prezent od profesora Macieja Sobczaka, rektora Akademii Muzycznej imienia Stanisława Moniuszki w Gdańsku a ponadto płyty podarowane przez Państwa Włodzimierza Pawlika i Jolantę Pszczółkowską – Pawlik. Panu Aleksandrowi Czajkowskiemu – Ładyszowi zawdzięczamy możliwość wyeksponowania odlanego w brązie medalu z podobizną Moniuszki autorstwa pani Wiktorii Czechowskiej – Antoniewskiej.
W sekcji „Życiorys” ukazany został majątek Ubiel położony koło Mińska (obecnie na terytorium Białorusi), w którym 5 maja 1819 roku przyszedł na świat Stanisław Moniuszko.
Słowa praprawnuczki słynnego kompozytora, Pani Elżbiety Janowskiej – Moniuszko z folderu Poczty Polskiej z 2019 roku i artykuł jej autorstwa pt. „Stanisława Moniuszki życie i potomkowie”, który ukazał się w piśmie „W sieci historii ” nr 5 z maja 2019 roku również znalazły się w tej części wystawy. Podobnie, jak wizerunki ówczesnego Wilna i rysunek Henryka Pillatiego, ukazujący kondukt pogrzebowy z ciałem kompozytora zmierzający w dniu 7 czerwca 1872 roku z kościoła Św. Krzyża na Cmentarz Powązkowski.
Kolejne plansze prezentują liczne wydarzenia artystyczne związane z osobą kompozytora, jakie odbyły się między innymi w Warszawskiej Operze Kameralnej, koncerty zorganizowane przez Akademię Muzyczną w Gdańsku, której patronem jest Stanisław Moniuszko. Pokazano ponadto 9 plakatów dotyczących wybranych spektakli i koncertów a także zdjęcie z 5 stycznia ubiegłego roku z odsłonięcia pamiątkowej tablicy na Dworcu PKP Warszawa Centralna, którego patronem stał się ten wybitny artysta. Jest to swoiste podsumowanie obchodów Roku Moniuszkowskiego, obfitującego w szereg różnorodnych zdarzeń.
Nie zabrakło również przywołania nazwisk najwybitniejszych polskich wykonawców arii z dzieł operowych Moniuszki – zebrane na wystawie fotografie mówią same za siebie. Wśród udostępnionych zbiorów udało się pokazać również siedem obrazów Adama Setkowicza namalowanych jako ilustracje do „Halki” a umieszczonych na pocztówkach pochodzących z lat trzydziestych oraz prawdziwy rarytas – obraz pt. „Mazur” wykonany ręką Jana Czesława Moniuszki, utalentowanego malarza a prywatnie dziesiątego dziecka kompozytora.
Istotną część wystawy stanowi historia Teatru Wielkiego, instytucji nierozerwalnie związanej z osobą kompozytora. To tutaj zaczynał karierę jako dyrygent, a do końca życia był jej dyrektorem. Spogląda teraz na Rodaków z pomnika, który stoi przed budynkiem w centrum Placu Teatralnego. Nie sposób nie wspomnieć, że właśnie pod auspicjami Teatru Wielkiego – Opery Narodowej odbywa się Międzynarodowy Konkurs Wokalny imienia Stanisława Moniuszki.
Na wystawie pokazano jedne z pierwszych folderów Moniuszkowskich, powstałe we współpracy mojej żony Marii z panią Marią Fołtyn, założycielką i prezes Towarzystwa Miłośników Muzyki Moniuszki, dyrektorką konkursów i festiwali Moniuszkowskich.
Warto nadmienić, że w zaprezentowanych zbiorach znalazł się afisz nawiązujący do wystawy złożonej z czterdziestu dziewięciu plakatów autorstwa Witolda Mysyrowicza – artysty grafika, designera, karykaturzysty, które to dzieła zostały użyczone nam dzięki uprzejmości wspomnianego już Pana Aleksandra, syna Bernarda Ładysza.
Ostatnia część wystawy nosiła tytuł „Stanisław Moniuszko na wydawnictwach filatelistycznych Poczty Polskiej”.
Mamy nadzieję, że miłośnicy muzyki Stanisława Moniuszki będą pamiętać o zapaleniu znicza na grobie kompozytora w dniu jego urodzin, 5 maja. Spoczywa obok rodziców Fryderyka Chopina, tuż za kościołem świętego Karola Boromeusza na Starych Powązkach.
Dziękujemy dr Alicji Węgorzewskiej – Whiskerd, dyrektor Warszawskiej Opery Kameralnej, za owocną współpracę przy organizacji moniuszkowskiej wystawy a Państwu, którzy ją odwiedzili – za poświęcony czas.
Maria i Marian Sołobodowscy
