Muzyka kościelna XVIII wieku wytworzyła specjalne formy o charakterze stricte utylitarnym. Jedną z takich niezwykle popularnych form muzycznych była sonata kościelna, której początki datuje się już na I poł. wieku XVII. Sonata da chiesa miała specyficzne przeznaczenie i intencjonalnie byłą powiązana z katolicką liturgią. Czteroczęściowe, niezbyt długie sonaty wypełniały te miejsca celebracji kościelnych, w których zalecany był akompaniament stanowiący dyskretne tło dla czynności liturgicznych. Takim naturalnym miejscem dla wykorzystania sonat kościelnych były dłuższe momenty ciszy, w których celebrans odmawiał modlitwy (np. w czasie Ofiarowania lub po Podniesieniu).

W dawnej liturgii rzymskiej chwile takie stawały się dla muzyków szczególnie ważne, po to by mogli wykazać się kunsztem wykonawczym. Z kolei dla kompozytorów były to szczególnie inspirujące elementy mszy, ponieważ przy zachowaniu pewnych zasad co do powagi muzyki (czego nie zawsze przestrzegano), mogła rozbrzmiewać ona własną inwencją, nie powiązaną z tekstem liturgii.

W wieku XVIII owe kościelne sonaty stopniowo skracały się i przekształcały swoje formy. Młody Mozart, jako muzyk pozostający w służbie u arcybiskupa Salzburga oprócz komponowania dzieł wokalno-instrumentalnych, tworzył również muzykę instrumentalną. Sonaty kościelne Mozarta nie są już formami barokowymi, posiadają najczęściej zarys allegra sonatowego, a ich charakter odbiega nierzadko od powszechnego pojęcia religijności w muzyce. Tchną świeżością pomysłów, inwencją melodyczną, żywością i liryką jednocześnie. W kontraście do tych dzieł Adagio i Fuga na kwartet smyczkowy KV 546 to kompozycja powstała wskutek zetknięcia z muzyką Jana Sebastiana Bacha. Poznanie dzieł bachowskich spowodowało u Mozarta przejściowy kryzys twórczy, jedyny, jakiego doznał. Jednakże kontakt z genialną polifonią mistrza z Lipska zaowocował powstaniem dzieł „neobarokowych” w spuściźnie Mozarta. Adagio i Fuga c-moll jest już wyrazem końca tego kryzysu twórczego. Mozart przejął od Bacha to, co było mu potrzebne do rozwinięcia własnego języka muzycznego.

W programie:

WOLFGANG AMADEUS MOZART
Sonaty kościelne na dwoje skrzypiec, organy i wiolonczelę:
Sonata F-dur KV 224
Sonata Es-dur KV 67

Adagio i fuga Es-dur KV 405 na kwartet smyczkowy

Sonaty kościelne na dwoje skrzypiec, organy i wiolonczelę:
Sonata F-dur KV 244
Sonata D-dur KV 245

Adagio i fuga c-moll KV 405 na kwartet smyczkowy

Andante F-dur KV 616 na organy

Adagio i fuga c-moll KV 546 na kwartet smyczkowy

Sonaty kościelne na dwoje skrzypiec, organy i wiolonczelę:
Sonata G-dur KV 274
Sonata C-dur KV 328
Sonata C-dur KV 336

w wykonaniu muzyków orkiestry Musicae Antiquae Collegium Varsoviense:
Radosław Kamieniarz – I skrzypce
Natalia Moszumańska – II skrzypce
Karolina Habało – altówka
Jakub Kościukiewicz – wiolonczela
Krzysztof Marosek – pozytyw