Gala Mozart Night – Tribute to Maria Callas
Gala Finałowa 32. Festiwalu Mozartowskiego w Warszawie

Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana

Tomasz Cyz – reżyseria i scenariusz
 Alicja Węgorzewska – koncepcja artystyczna
Katarzyna Łuszczyk – reżyseria światła
Monika Stolarska – zdjęcia i montaż
Katarzyna Gabrat-Szymańska – scenografia
Agata Koschmieder – kostiumy
Agata Ślósarska-Bastgen – kierownik produkcji

Obsada:

Joanna Moskowicz – Konstancja
Katarzyna Drelich – Królowa Nocy
Ana Naqe – Elettra, Medea
Natalia Rubiś – Donna Elvira
Gabriela Legun – Donna Anna
Dorota Szczepańska – Zerlina, Zuzanna
Ewa Tracz – Hrabina

Aktorzy:
Tomasz Nosinski (jako Pasolini)

ze specjalnym udziałem Marii Dębskiej

Filmy telewizyjne – Maria Callas wywiady

Koncepcja – Tomasz Cyz
Maria Callas – Maria Dębska
Pier Paolo Pasolini – Tomasz Nosinski
Charakteryzacja – Janusz Kaleja
Zdjęcia – Joanna Kakitek
Asystent operatora – Maciej Gołąb
Oświetlenie – Michał Kruk
Dźwięk – Piotr Gołaszewski
Montaż i postprodukcja – Maciej Szydłowski
Postprodukcja dźwięku – Błażej Kukła
Tłumacz i konsultant językowy – Katarzyna Skórska
Napisy – Katarzyna Fortuna

Prowadzenie:
Alicja Węgorzewska, Jerzy Snakowski

Muzycy Orkiestry Instrumentów Dawnych Warszawskiej Opery Kameralnej
Musicae Antiquae Collegium Varsoviense 

Zespół Wokalny Warszawskiej Opery Kameralnej
Kierownik Zespołu Wokalnego – Krzysztof Kusiel-Moroz

Dyrygent:
Nikol Kraft

***

W programie:

Wolfgang Amadeusz Mozart

Uprowadzenie z seraju
Uwertura
Singt dem grossen Bassa Lieder
Ach ich liebte

Wesele Figara
Ricevete, o padroncina
Porgi amor 

Don Giovanni
Ah! chi mi dice mai
Vedrai, carino

Idomeneo, re di Creta
Placido è il mar, andiamo
D’Oreste, d’Ajace

Don Giovanni
Non mi dir
Ah, fugi il traditor

Uprowadzenie z seraju
Traurigkeit ward mir zum Lose

PRZERWA

Wesele Figara
Uwertura
Che soave zeffiretto

Don Giovanni
Or sai chi l’onore 

Wesele Figara
Deh, vieni non tardar
Dove sono i biei momenti

Don Giovanni
Mi tradì quell’alma ingrata

Czarodziejski flet
Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen
O Isis und Osiris

Luigi Cherubini 

Medea
Taci Giason? De tuoi figli la madre

Wolfgang Amadeusz Mozart

Uprowadzenie z seraju
FINALE: Martern aller Arten

Niezwykle szorstka miłość

Maria Callas, a właściwie Maria Cecilia Sophia Anna Kalogeropoulos, urodziła się w Nowym Jorku 2 grudnia 1923 roku, a zmarła w Paryżu 16 września 1977 r. Nazwisko zawdzięcza ojcu, który, z powodów praktycznych, zmienił je początkowo na Kalos, a potem na Callas. Karierę śpiewaczki zawdzięcza matce, która od wczesnego dzieciństwa kształciła talent córki. Pierwszą rolą operową Callas była partia Santuzzy w Rycerskości wieśniaczej Pietro Mascagniego, zasłynęła zaś tytułową rolą w Tosce Giacoma Pucciniego. We Włoszech, gdzie odniosła spektakularny sukces w tytułowej partii Giocondy w operze Amilcare Ponchiellego, poznał ją dyrygent Tullio Serafin, o którym w jednym z wywiadów mówiła: praca z Serafinem była naprawdę szczęśliwą, okazała się szansą, ponieważ nauczył mnie, że musi istnieć ekspresja; że musi istnieć uzasadnienie. Nauczył mnie głębi muzyki, szukania sedna w kreowaniu postaci. Dramatyczny sopran szybko utorował jej drogę na najważniejsze sceny całego świata. Krytyków zachwycała techniką bel canto, szerokim głosem i dramatycznymi interpretacjami. W repertuarze zgromadziła zarówno klasyczną operę seria, jak i opery bel canto Donizettiego, Belliniego i Rossiniego, oraz dzieła Verdiego czy Pucciniego. Na wczesnym etapie kariery nie stroniła też od dramatów muzycznych Wagnera.

A jak było z Mozartem? Można powiedzieć, że był to chyba – jak sama mówiła – najbardziej nieudany mariaż w jej muzycznej historii. Cztery zarejestrowane arie i wspomniana wcześniej sceniczna kreacja to w zasadzie wszystko. Jak zdradziła: 

Mozart jest niewątpliwie niezwykłym geniuszem i nie wyobrażam sobie świata bez niego, ale, ogólnie rzecz biorąc, jego muzyka operowa tak naprawdę nie wyprowadza mnie z tego świata. To Mozarta z koncertów fortepianowych kocham z pasją.

Maria Callas nagrała cztery mozartowskie arie: Porgi, amor z Wesela Figara oraz dwie arie Donny Anny i Mi tradì quell’alma ingrata Donny Elviry z Don Giovanniego. Paradoksalnie, choć ona sama wypowiadała się o tych kreacjach powściągliwie, znamienne są opinie wielbicieli jej talentu. Tullio Serafin powiedział o Callas, że potrafiła zaśpiewać wszystko, co zostało napisane na kobiecy głos, a Leonard Bernstein, szukając analogii między jej Hrabiną a mozartowskim Andante z Koncertu fagotowego B-dur KV 191, uznał ją za Biblię opery.

A co łączy Warszawską Operę Kameralną z Marią Callas?

Dyrektor Warszawskiej Opery Kameralnej Alicja Węgorzewska-Whiskerd w grudniu 2019 roku otrzymała prestiżową nagrodę Maria Callas Tribute Prize, którą odebrała podczas uroczystej gali w Nowym Jorku. Nie jest to jedyny wątek łączący WOK z Callas. Jean-Claude Malgoire – dyrygent, kameralista, wirtuoz gry na oboju i rożku angielskim, a prywatnie przyjaciel Marii Callas – kilkakrotnie współpracował z Warszawską Operą Kameralną, ceniąc m.in. kunszt MACV, czego wyraz dał zapraszając warszawskich kameralistów do swojego teatru Atelier Lyrique w Tourcoing we Francji, a także prowadząc spektakle w Warszawie – Alceste Jean-Baptiste Lully’ego w 1997 r. i Tancrède André Campry w 2008 r.

Piotr Iwicki