Pory Dnia
Symfonie Josepha Haydna
Zamek Królewski w Warszawie
2 października 2021
Sirkka-Liisa Kaakinen-Pilch – skrzypce, prowadzenie
Zespół Instrumentów Dawnych Warszawskiej Opery Kameralnej
Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Program koncertu:
Joseph Haydn (1732-1809)
Symfonia No. D-dur “Le Matin”
Symfonia No. 7 C-dur “Le Midi”
Symfonia No. 8 G-dur “Le Soir”
Haydn zasłynął obok Mozarta i Beethovena jako jeden z trzech muzycznych geniuszy epoki klasycyzmu. Uważa się, że dla rozwoju muzycznej tradycji europejskiej, jego spuścizna, zwłaszcza w zakresie kompozycji orkiestrowych i kameralnych trudna jest do przecenienia w świetle rozwoju muzyki. Dzieła Haydna stały z czasem wzorem klasycznego piękna, synonimem harmonii i proporcji. Przez wiele lat swojej służby jako nadworny kompozytor księcia Esterhazego, stworzył Haydn dziesiątki symfonii, koncertów, kwartetów i wielu form kameralnych. Z tego potężnego zasobu utworów, właśnie symfonie wywarły znaczący wpływ na późniejsze pokolenia twórców. Pojmowano je bowiem jako doskonały wzorzec dla kształtowania formy dzieła, jako stonowane i jednocześnie twórcze wykorzystanie barw klasycznej orkiestry.
Symfonie nr 6 „Le Matin” (Poranek), nr 7 „La Midi” (Południe) i nr 8 „Le Soir” (Wieczór) to jedne z pierwszych dzieł powstałe dla kapeli w Esterhazie. Kompozytor opatrzył swoje utwory francuskimi tytułami opisującymi pory dnia, jednakże trudno uznać te dzieła za muzykę programową. Owe malownicze tytuły trzeba widzieć w perspektywie tradycji osiemnastowiecznej muzyki ilustracyjnej i malarstwa muzycznego. Wydaje się także, że niektóre ich cechy np. koncertowanie czy skłonność do lapidarności tematów to również estetyka odpowiadająca jeszcze barokowej konwencji. Sam styl melodyki, dominacja prostej faktury homofonicznej czy precyzja dyspozycji instrumentów, a także poszukiwanie nowych i świeżych brzmień instrumentalnych, to już cechy typowe dla stylu klasycznego. Pod względem formalnym, trzy omawiane symfonie należą do spotykanego ówcześnie połączenia koncertów zespołowych z symfonią typu wiedeńskiego. Są to zatem dzieła czteroczęściowe z allegrem sonatowym, powolną częścią kantylenową, menuetem i żywymi finałami.
autor: Maciej Prochaska