Symfonie Mozarta i Haydna
Zamek Królewski w Warszawie
Orkiestra Instrumentów Dawnych Warszawskiej Opery Kameralnej
Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Dyrygent
Michael Maciaszczyk
Program:
J. Haydn – Symfonia g-moll “La Poule” No 83
W. A. Mozart – Symfonia C-dur “Jowiszowa” KV 551
Symfonia nr 83 g-moll ,,La Poule’’, została skomponowana w 1785 roku, wchodząc tym samym w grupę Haydnowskich symfonii znanych dziś jako „Paryskie”, zamówionych na potrzeby Concert de la Loge Olympique przez Josepha Bologne. Te sześć prac wyróżnia się dowcipem. Haydn oddaje tutaj hołd znakomitym umiejętnościom muzyków orkiestry. Symfonie te szybko stały się znane i popularne w całej Europie. Symfonia nr 83 to jedyna Symfonia Paryska w tonacji molowej i jedna z nielicznych w tym trybie pośród całego dorobku symfonicznego Haydna. Nadano jej prozaiczny, ale i intrygujący tytuł: „Kura”. A to dzięki motywowi z pierwszej części, który przywodzi na myśl gdakanie tego gospodarczego ptaka (a i początek drugiej może się kojarzyć z nieco ospałym nielotem). Tonacja g-moll nie ma u Haydna nic z namiętnego charakteru ekspresji, który można wysłyszeć np. w obu symfoniach g-moll Mozarta. „La Poule” zaczyna się w bardzo dramatyczny sposób, z wykorzystaniem zmniejszonych septym, by nagle przejść do tematu pobocznego. Ironia powraca w trakcie trwania w zasadzie całego utworu, na przykład w Andante, gdy po czterech taktach powtarzających się ósemek, w których muzyka zdaje się ,,zasypiać”, nagle wybrzmiewa fortissimo lub w Menuecie, który Haydn opracowuje z odniesieniami do atmosfery sielskości. Finał zakomponowany został w metrum 12/8, które pojawia się rzadko w dorobku kompozytora, a jego pozamuzyczną charakterystykę badacze opisują poprzez nawiązania do scen łowieckich.
Drugą część koncertu wypełnią dźwięki Symfonii „Jowiszowej”. Symfonia ta została okrzyknięta Mozartowskim arcydziełem. Jego ostatnia i najdoskonalsza „Jowiszowa’’, bo monumentalna, budująca respekt, czyniąca nas lepszymi i szlachetniejszymi. Po prostu – boska. To między innymi ona sprawiła, że muzykolog, Albert Einstein powiedział: frazy które znamy jako dzieła Maestro Amadeusza, to muzyka prosto od Boga, istniejąca od tysiącleci w kosmosie, ale to właśnie Mozart zawarł ją w nutach. Sama Symfonia wpisana jest do grona pięćdziesięciu najważniejszych w historii muzyki dzieł („The Guardian” 2014 rok) jako owoc radości zbudowany na fundamencie palimpsestów i proroctwo postmodernizmu. Pierwsza część Symfonii uchodzi za jedno z najbardziej przepełnionych treścią dzieł Mozarta. Symfonia „Jowiszowa” to wizytówka dyrygentów z całego świata, a zarazem punkt wyjścia dla całej post-Mozartowskiej historii kultury muzycznej.