33. Festiwal Mozartowski w Warszawie
Zamek Królewski w Warszawie
Acadiana Symphony Orchestra
W.A. Mozart – Divertimento in D, K136
W.A. Mozart – Aria Conservati fedele, K23 (Elizabeth Llewellyn)
W.A. Mozart – Idomeneo K366, Act I: Estino è Idomeneo? Tutte nel cor vi sento (Elizabeth Llewellyn)
Dvorak – “American Quartet” op. 96: Lento (wersja na ork. kameralną, opracowanie M. Smolij)
arr. H. Mims – A Hymn and Three Spirituals (Elizabeth Llewellyn)
*********
Williams/arr. R. Longfield – Lista Schindlera: Temat (Elizabeth Pitcairn)
Gershwin/arr. M. Smolij – Three Preludes (Elizabeth Pitcairn)
arr. H. Mims – Acadian Songs and Dances
Chadwick – Serenade for Strings in F-Major
Sopran
Elizabeth Llewellyn
Skrzypce
Elizabeth Pitcairn
Acadiana Chamber Orchestra, Lousiana, USA
Dyrygent
Mariusz Smolij
Idea programowa koncertu to połączenie tradycyjnego reperturaru europejskiego reprezentowanego przez muzykę W.A. Mozarta z muzyką kompozytorów amerykańskich. Ta sama instrumentacja i dźwięk orkiestry smyczkowej z solistami użyta przez grupę wielu różnych kompozytorów w zróżnicowanych formach muzycznych otwiera słuchaczowi drzwi do oryginalnej podróży muzycznej.
Muzyka A. Dvoraka stanowi swoisty pomost pomiędzy kulturą muzyczną starego kontynentu oraz kontynentu amerykańskiego. Pobyt kompozytora w Ameryce (1892 – 1895), praca edukacyjna w Nowym Jorku oraz liczne podróże zainspirowały Dvoraka to skomponowania utworów gdzie “głosy nowego świata” znalazły połączenie i harmonię z tradycyjną europejską narracją muzyczną. Najbardziej znane przykłady to jego Symfonia No. 9 “Z Nowego Świata” oraz Kwartet Smyczkowy F-Dur, tkzw. “American Quartet”. Wolna część tej kompozycji (Lento), również podczas tego programu stanowi muzyczny pomost pomiędzy muzyką dwóch kontynentów.
A Hymn and Three Spirituals
Amerykańskie Negro Spirituals to tradycyjne pieśni ludności afroamerykańskiej, przywiezionej z Afryki do Ameryki Północnej pomiędzy XVII i XIX wiekiem. Znaczna większość tych utworów ma podłoże religijne i nawiązuje do tragicznych przeżyć tej społeczności zmuszanej do niewolniczej pracy. Autorzy najstarszych tradycyjnych Spirituals są najczęściej nieznani, ale począwszy od początku XX wieku powstało wiele nowych, komercyjnych w istocie utworów czerpiących z oryginalnych tradycji poprzednich wieków.
Ride on King Jesus – autor nieznany, po raz pierwszy Spiritual ten został opublikowany w roku 1872, jedynie w solowej wersji wokalnej z trzema zwrotkami tekstu, ale bez kontekstu harmonicznego. Niezliczone aranżacje wokalne, chóralne i instrumentalne sprawiły, że jest to jeden z najpopularniejszych utworów tego gatunku muzycznego.
He’s Got the Whole World in His Hand – autor nieznany, pierwsza publikacja w roku 1927. Ogromną popularność utwór ten zawdzięcza rozmaitym aranżacjom w wykonaniu takich artystów jak Lurie London, Mihalia Jackson, Judie Garland, Kathleen Battle oraz Jessie Norman.
Great Day! – autor nieznany, utwór jak wiele innych Spirituals został spopularyzowany przez Fisk Jubilee Singers, mały mieszany chór studencki z Fisk School w Nashville, w stanie Tennnessee, który poprzez liczne tourney koncertowe w latach 1871 – 1878, po raz przybliżył ten gatunek muzyczny szerszym grupom słuchaczy w Ameryce.
Amazing Grace – oryginalnie hymn kościoła anglikańskiego skomponowany przez Johna Newtona w roku 1772, który jest autorem blisko 60 hymnów. Utwór ten jest najpopularniejszym hymnem chrześciańskim w Stanach Zjednoczonych często wykonywanym w kontekście religijmyn jak i poza religijnym. Jest to jednocześnie najbardziej znany utwór wokalny w świecie angielsko-języcznym. Mihaila Jackson, Jessie Norman and Judy Collins znane są z poruszającyh interpretacji tego hymnu, który również był zbiorowo śpiewany podczas słynnego Woodstock Festival w roku 1969.
George Gershwin skomponował Three Preludes na fortepiano solo w roku 1926. Kompozytor osobiście sklasyfikował tą kompozycje jako koncertową i klasyczną, a nie jazzową. Wpływy jazzowe są jednak oczywiste, ponieważ naturalny język muzyczny kompozytora jest silnie osadzony właśnie w tym gatunku. Amerykański wirtuoz skrzypiec Jasha Heifetz opracował Preludia na skrzypce solo z fortepianem w roku 1942. Wersja na skrzypce solo z orkiestrą smyczkową została opracowana przez Mariusza Smolija w roku 2021.
Acadian Songs and Dances są klasycznym opracowaniem tradycyjnych folkowych pieśni i tańców mieszkańców Luizjany, które oryginalnie zaaranżował na orkiestrę symfoniczną amerykański kompozytor Virgil Thomson (1896 – 1989) na potrzeby filmu pod tytułem Louisiana Story. Acadians – to grupa etniczna kolonizatorów francuskich, którzy zasiedlili wschodnie wybrzeże Kanady w XVII i XVIII wieku. W drugiej połowie XVIII wieku wojska brytyjskie wypędziły wielu Acadians z ich terenów. Nowym miejscem ich zasiedlenia jest od tego czasu południowo-zachodnia Lousiana, gdzie centralnym miastem jest Lafayette. Nowe opracowanie tych utworów na orkiestrę kameralną zostało specjalnie stworzone na potrzeby tourney orkiestry Acadiana Chamber Orchestra do Polski i jest autorstwa Harolda Mimsa.
George Whitefield Chadwick (1854–1931) jest bardzo istotną postacią w historii muzyki amerykańskiej. Ten kompozytor, pedagog i pianista przyczynił się do stworzenia nowego amerykańskiego języka muzycznego w gatunku muzyki klasycznej. Ta oryginalna forma muzycznej narracji, która pomimo że wyrosła na gruncie tradycji muzyki europejskiej, ma swój odrebny i unikalny character i ekspresję. Do uczniów Chadwicka należą D. Mason, F. Converse oraz Horatio Parker, który z kolei był nauczycielem Charlsa Ivesa. Serenada F-dur należy do tradycyjnego nurtu kompozycji Chadwicka i inspirowana była serenadami na smyczki A. Dvoraka oraz P. Czajkowskiego. O oryginalności tej kompozycji świadczą jednak zawarte tam elementy amerykańskiej muzyki folklorystycznej i formy hymnów protestanckich zawarte w wolnej części serenady.